در این مبحث نظامی می‌خواهیم به بهترین و قوی‌ترین کامیون‌های نظامی پرداخته و دلیل برتری هر یک را نیز تشریح کنیم. امروزه صد‌ها و شاید هزار‌ها نوع مدل کامیون وجود دارد که برای اهداف نظامی مورد استفاده قرار می‌گیرند. برخی از آن‌ها تنها کامیون‌های تجاری هستند که با تغییر رنگ به کامیون‌های نظامی تبدیل شده‌اند و برخی نیز خودرو‌هایی تاکتیکی هستند که صرفاً برای اهداف نظامی طراحی و ساخته شده‌اند.
نقش اصلی این کامیون‌ها نقل و انتقال تجهیزات و پرسنل نظامی است. از فاکتور‌های اصلی در رده‌بندی بهترین کامیون‌های نظامی می‌توان به مدت تولید یک طراحی خاص بدون تغییرات اساسی و همچنین ترکیبی از ظرفیت باری، قابلیت استفاده در زمین‌های ناهموار و سنگلاخ، قابل اطمینان بودن، تعداد تولید شده و فاکتور‌های دیگر اشاره کرد.
۱. کامیون Mercedes-Benz UNIMOG (آلمان)
کامیون نظامی Mercedes-Benz UNIMOG (Universal Motor Gerat) در سال ۱۹۴۶ و مدت کوتاهی پس از پایان جنگ جهانی دوم طراحی شده و نمونه‌های اولیه آن دو سال بعد تولید گردید. این کامیون در ابتدا به عنوان یک خودرو ساده و با کارآیی چند منظوره با چهار در ثابت و دائمی طراحی شده بود که برای اهداف کشاورزی، جنگلکاری و حمل و نقل انواع بار نیز مناسب بود. خیلی زود مشخص شد که این کامیون از قابلیت و کارآیی بالایی در حوزه‌های مختلف برخوردار بوده و تاکنون نیز تولید آن ادامه داشته است.
بدین ترتیب بیش از ۷۰ سال است که طراحی اساسی آن تغییر چندانی نداشته است. با این وجود برد مسافتی این کامیون به عنوان یک کامیون آفرودی توسعه یافته که تا باری به وزن ۷.۵ تن را می‌تواند در زمین‌های ناهموار حمل کند. نمونه اصلی این کامیون چهار در بوده، اما نمونه‌های شش در آن نیز موجود است. کامیون Mercedes-Benz UNIMOG به کشور‌های زیادی صادر شده و اکنون در بیش از ۳۰ کشور جهان مورد استفاده قرار می‌گیرد.
از این کامیون برای حمل سربازان، به عنوان آمبولانس، حمل کننده تجهیزات، خودرو‌های فرماندهی و دیگر نقش‌های خاص نیز استفاده می‌شود. تمامی نمونه‌های این خودرو دارای موتور دیزلی بوده و توانایی حرکت در زمین‌های ناهموار، آب‌های عمیق، گل و لای و برف را دارد.
۲. کامیون‌های خانواده M۱۰۷۸ LMTV و M۱۰۸۳ MTV (ایالات متحده)
در سال ۱۹۹۱ کمپانی Stewart & Stevenson طی قراردادی بزرگ مامور طراحی و تهیه خانواده‌ای جدید از خودرو‌های تاکتیکی سایز متوسط برای ارتش ایالات متحده شد تا بدین ترتیب کامیون‌های قدیمی و فرسوده از ناوگان حمل و نقل نظامی این کشور خارج شوند. اولین نمونه‌های تولید شده در سال ۱۹۹۶ تحویل داده شده و جایگزین نمونه‌های قدیمی‌تری مانند M۸۰۹ و M۳۵ گردید که در اواخر دهه ۱۹۴۰ ساخته شده بودند.
این خانواده از خودرو‌های نظامی بر اساس کامیون‌های اتریشی Steyr ۱۲M۱۸ که از سال ۱۹۸۵ تولید می‌شوند طراحی شده، اما به شکل یک خودرو تاکتیکی متوسط چهار در و شش در تغییراتی در ساختار آن‌ها داده شده است. در هر دو نمونه، بیش از ۹۰ درصد قطعات و بخش‌ها یکسان است. برتری اصلی این کامیون‌ها در قابل اعتماد بودن، تعداد کم و هزینه نگهداری پایین و البته کارآمدی در دراز مدت بوده است.
این کامیون‌ها که برای حمل و نقل سرباز و تجهیزات نظامی طراحی شده، بار اصلی حمل و نقل در ارتش ایالات متحده را بر عهده دارند. تجربیاتی که ارتش ایالات متحده در جنگ عراق بدست آورد باعث شد که یک کابین زرهی برای این کامیون‌ها ساخته شده که توسط دو نفر در میدان نبرد و در کمتر از ۴ ساعت جایگزین نمونه معمولی خواهد شد.
۳. کامیون‌های سری MAN SX (آلمان)
کامیون‌های سری، کامیون‌هایی با قابلیت تحرک بسیار بالا هستند که جایگزین نمونه‌های قبلی KAT ۱ شدند که در اواخر دهه ۱۹۶۰ در اختیار نیرو‌های نظامی آلمان قرار گرفته بود. این کامیون‌ها را به خاطر ظاهر متفاوت و شیشه‌های صاف جلوی آن می‌توان شناخت. اکنون کامیون‌های سری MAN SX در کشور‌های آلمان، اتریش، دانمارک، مالزی، نروژ، سوئد، بریتانیا و برخی دیگر کشور‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. این خانواده دارای تکنولوژی‌هایی است که در کامیون‌های خانواده MAN HX، همچنین خانواده‌های FX و LX نیز وجود دارد. با این وجود خانواده MAN SX دارای شاسی محکمتر و قابلیت تحرک بسیار بالاتری است.
برای مثال کامیون SX۴۵ یک کامیون باری سنگین ۸ در ۸ است که برای شرایط آفرودی و بسیار ناهموار طراحی شده است و ظرفیت آن بین ۱۴ تا ۱۶ تن می‌باشد. یک نمونه ۶ در ۶ کوچکتر از این کامیون نیز وجود دارد که SX۴۴ نام دارد. این خودرو‌ها صرفاً برای مصارف نظامی طراحی شده و برای حمل تجهیزات سنگین و تخصصی مانند رادارها، پناهگاه‌های فرماندهی، دکل‌های آنتنی، لانچر‌های موشکی و … به کار گرفته می‌شوند.
همچنین این کامیون‌ها قابلیت کانتینر و محفظه‌های تخت باری را دارند. کامیون‌های خانواده MAX SX دارای یک کابین ماژولار است که می‌توان با یک کیت محافظتی زرهی آن را تقویت کرد، سیستمی که در مقابل آتش سلاحهای سبک، ترکش‌های آتشباری، نارنجک و مین‌های کوچک ضد نفر مقاوم است. این کیت‌های محافظتی به قسمت خارج کابین متصل شده و در میدان نبرد در مدت ۱۰ ساعت نصب خواهند شد.
نکته متفاوت دیگر در مورد این کامیون قرار گرفتن موتور در پشت و زیر کابین است که باعث کاهش ارتفاع کلی کامیون شده است. همچنین رادیاتور نیز پشت کابین راننده واقع شده و براحتی دچار صدمه یا پر شدن از گل و لای نخواهد شد. این کامیون طوری طراحی شده که بتواند دوشادوش خودرو‌های نظامی غیرباری در هر عوارض زمینی به پیش برود. سازندگان این کامیون ادعا می‌کنند که خانواده در حال حاضر قابل اعتمادترین در نوع خود بوده و بیشترین قابلیت تحرک را نسبت به دیگر کامیون‌های نظامی کنونی دارد.
۴. کامیون Ural-۴۳۲۰ (روسیه)
کامیون Ural-۴۳۲۰ یک کامیون سنگین آفرودی ساخت روسیه است که از نمونه‌های Ural-۳۷۵ که در سال ۱۹۶۱ معرفی شد مشتق شده است. این کامیون‌ها تقریباً بدون تغییر خاصی از سال ۱۹۷۶ تاکنون تولید می‌شوند. این خودرو سنگین هم برای اهداف نظامی و هم غیرنظامی بسیار کارآمد است و علاوه بر ارتش روسیه در ارتش‌های کشور‌های دیگری نیز می‌توان آن را یافت. در جنگ‌های متعددی در چند دهه اخیر این کامیون نظامی بار‌ها در میدان‌های نبرد مشاهده شده است.
طراحی و تکنولوژی این کامیون بسیار سنتی است. ظرفیت باری این کامیون در حالت آفرودی تا ۴.۵ تن و در جاده‌های با سطح سخت تا ۶ تن است و نمونه اصلی آن برای حمل بار و سرباز ساخته شده است. کامیون Ural-۴۳۲۰ همچنین توانایی یدک کشیدن تریلر و قطعات توپخانه‌ای را دارد. اگر چه نمونه‌های مختلفی از این کامیون روسی با بدنه‌های متفاوتی وجود دارد، اما نمی‌توان آن را به توانمندی نمونه‌های غربی مشابه دانست.
این کامیون دارای سیستم انتقال قدرت چهار چرخ متحرک و سیستم فشار تایری متمرکز است. کامیون wheel drive در زمین‌های ناهموار بسیار قابل اعتماد و کارآمد بوده و توان عبور از موانع آبی تا عمق ۱.۷۵ متر را دارد و البته توان حرکت در تمامی شرایط جوی از دمای منفی ۵۰ تا مثبت ۵۰ درجه را نیز داراست.
۵. کامیون KrAZ-۶۳۲۲ (اوکراین)
KrAZ-۶۳۲۲ یک کامیون سنگین ساخت اوکراین است که نمونه توسعه یافته نمونه‌های قبلی KrAZ-۲۵۵ و ۲۶۰ برای داشتن استاندارد‌های امروزی است. این کامیون بسیار قابل اعتماد بوده و طراحی آن بسیار کاربردی است و تولید آن از سال ۱۹۹۹ تاکنون ادامه داشته است. کامیون‌های KrAZ-۶۳۲۲ اکنون در اختیار ارتش‌های اوکراین، آنگولا، مصر، هند، اندونزی و یمن قرار دارد و تعداد زیادی از آن‌ها نیز توسط دولت ایالات متحده برای بکارگیری در ارتش عراق سفارش داده شد.
همچنین نمونه‌هایی از کامیون KrAZ-۶۳۲۲ در اختیار نیرو‌های نظامی ایران و برخی کشور‌های دیگر نیز قرار دارد. این کامیون برای استفاده در عوارض مختلف زمین و عموماً حمل و نقل سربازان استفاده می‌شود و توان حمل تریلر و توپخانه تا حداکثر ۳۰ تن را نیز داراست. همچنین کامیون KrAZ-۶۳۲۲ توان یدک‌کش کردن هواپیما‌هایی تا بیش از ۷۵ تن وزن را در میدان نبرد دارد. این کامیون با نصب صندلی‌های چوبی گنجایش ۲۴ سرباز را داشته و کابین آن نیز گنجایش سه نفر را دارد.
۶. کامیون MTVR (ایالات متحده)
کامیون MTVR یا خودرو تاکتیکی متوسط باربری (Medium Tactical Vehicle Replacement) یک کامیون نظامی است که برای اهداف خاص طراحی شده و توسط کمپانی Oshkosh ساخته شده است. اولین نمونه‌های این کامیون در سال ۱۹۹۸ ساخته و در سال ۲۰۰۵ وارد مرحله تولید انبوه گردید و اکنون نمونه‌های متعددی از آن در اختیار نیروی دریایی و نیرو‌های تفنگدار ویژه ایالات متحده قرار دارد. کامیون مذکور جایگزین کامیون‌های ۶ در ۶ نسخه M۹۳۹ و نمونه‌های قدیمی M۸۰۹ شد که بین سال‌های ۱۹۷۰ تا ۱۹۸۲ تولید می‌شد.
کامیون‌های جدید نسبت به نمونه‌های قبلی از تحرک، ظرفیت باری و کارآمدی بالاتری برخوردارند. تاکنون بیش از ۱۱.۰۰۰ دستگاه از این کامیون نظامی ساخته و تحویل داده شده و تعدادی نیز به کشور‌های مصر، یونان، عراق، بریتانیا و بسیاری کشور‌های دیگر صادر شده است. موتور این کامیون زیر کاپوت فایبرگلاس جلوی خودرو قرار گرفته و سقف کابین راننده از جنس آلومینیوم بوده و با شیشه جلویی آن و قالب در‌ها اتصال لولایی دارد که می‌توان برای کاهش ارتفاع کلی کامیون آن‌ها را تا کرد.
ظرفیت کامیون باربری MTVR در حالت آفرودی تا ۷ تن و ۱۵ تن نیز روی سطوح صاف‌تر و نرم‌تر است در حالی که همزمان می‌تواند تا ۱۱ تن را نیز بدک بکشد. این کامیون برای هر نوع شکل باری بسیار انعطاف‌پذیر بوده و به طور عمده از آن برای انتقال هوویتزر‌های M۷۷۷، سربازان، سوخت، آب و انواع مختلفی از تجهیزات استفاده می‌شود. همچنین این کامیون امکان تجهیز با کیت‌های زرهی محافظتی در مقابل مسلسل‌های ۱۲.۷ و ۷.۶۲ میلیمتری را نیز دارد.
کامیون‌های MTVR از یک موتور دیزلی توربوشارژ ۱۱.۵ لیتری Caterpillar C-۱۲ با سیستم تعلیق مستقل و سیستم انتقال قدرت چهار چرخ متحرک سود می‌برند.
۷. کامیون KamAZ-۵۳۵۰ (روسیه)
کامیون KamAZ-۵۳۵۰ یک کامیون نظامی دیگر ساخت روسیه است که بدنبال کامیون‌های KamAZ-۴۳۱۰ ساخته شد، کامیون‌هایی که از سال ۱۹۸۰ تولید شده و ستون فقرات بخش ترابری ارتش اتحاد جماهیر شوروی را تشکیل می‌دادند. کامیون‌های KamAZ-۵۳۵۰ از سال ۲۰۰۳ تولید شده و نمونه‌های نظامی و غیرنظامی آن در دسترس است.
این کامیون دارای ساختاری سنتی بوده و موتور آن در قسمت جلوی خودرو قرار دارد. ظرفیت باری این کامیون در زمین‌های سنگلاخی و ناهموار حدود ۶ تن بوده و توانایی یدک‌کش کردن قطعات توپخانه‌ای با حداکثر وزن ۷ تن را نیز دارد. این کامیون نیز دارای سیستم انتقال قدرت چهار چرخ متحرک بوده و به سیستم فشار هوای لاستیک مرکزی مجهز است.
۸. کامیون HEMTT (ایالات متحده)
کامیون تاکتیکی سنگین HEMTT از خانواده کامیون‌های سنگین با قدرت تحرک بالای ۸ در ۸ طراحی شده توسط کمپانی اشکوش بوده که توسط ارتش ایالات متحده مورد استفاده قرار می‌گیرد. این کامیون در سال ۱۹۸۲ وارد سرویس شده و جایگزین نمونه‌های قدیمی M۵۲۰ Goer گردید و تاکنون بیش از ۱۵.۰۰۰ دستگاه از آن تولید شده است. کامیون‌های این خانواده به سرعت آماده شده و در تمامی شرایط جوی کارآیی خود را حفظ می‌کنند.
نمونه‌های مختلفی از این کامیون بر روی شاسی یکسان، اما برای اهداف متفاوت طراحی شده است. یک نمونه از این کامیون به نام M۹۷۷ دارای سیستم جرثیقلی است و تعداد زیادی از آن تولید شده است. کابین راننده کامیون HEMTT را می‌توان به سیستم‌های زرهی حفاظتی مجهز کرد که از پرسنل آن در مقابل آتش سلاحهای سبک و ترکش‌های توپخانه‌ای محافظت می‌کند و امکان نصب مسلسل روی سقف این کامیون نیز وجود دارد.
موتور دیزلی این کامیون از نوع توربوشارژ Detroit Diesel ۸V۹۲TA بوده که پشت کابین راننده قرار دارد. بدین ترتیب ارتفاع کلی خودرو کاهش یافته است. همچنین موتور این خودرو دارای سیستم انتقال قدرت اتوماتیک است و اگر چه ساختار اصلی آن ۸ در ۸ است، اما برای سرعت و برد بیشتر در جاده‌های صاف و سخت می‌توان ساختار آن را به ۸ در ۴ نیز تغییر داد. کامیون‌های این خانواده از قدرت آفرودی بسیار بالایی برخوردارند و نمونه‌های مدرن آن‌ها بسیار توانمندتر نیز هستند.
۹. کامیون LVSR (ایالات متحده)
در سال ۲۰۰۶، نیرو‌های تفنگدار دریایی ایالات متحده کامیون LVSR کمپانی Oshkosh را به عنوان جایگزین نمونه‌های قدیمی Oshkosh Mk.۴۸ که در سال ۱۹۸۵ وارد سرویس شده بودند انتخاب کردند. اولین دسته از این خودرو‌ها در سال ۲۰۰۹ تحویل داده شده و همان سال در افغانستان به کار گرفته شدند. کاربرد اصلی این کامیون انتقال تجهیزات مهندسی سنگین و نظامی، کانتینر‌ها و تجهیزات حیاتی مانند مهمات، سوخت و آب است.
این کامیون سنگین ۱۰ در ۱۰ توان حمل تا ۱۲ تن در حالت آفرودی و تا ۲۰.۴ تن در جاده‌های مسطح و سخت را داراست و همزمان نیز توان یدک‌کش کردن توپخانه و تریلر را نیز داراست. کامیون‌های Oshkosh LVSR دارای سیستم یکپارچه زرهی کابین و صندلی‌های جاذب انرژی بوده و برای داشتن محافظت بیشتر می‌توان به کابین راننده کیت‌های محافظتی اضافه کرد. موتور دیزلی توربوشارژ این کامیون از نوع Caterpillar C۱۵ بوده که در قسمت زیرین و پشت کابین راننده قرار می‌گیرد که همزمان با کاهش ارتفاع کلی کامیون، از صدمه به رادیاتور یا گیر کردن آن در گل و لای جلوگیری می‌کند.
۱۰. کامیون IVECO M۲۵۰ (ایتالیا)
کمپانی ایتالیایی IVECO سابقه زیادی در ساخت کامیون‌های نظامی دارد و کامیون IVECO M۲۵۰ سری جدید کامیون‌های نظامی این کمپانی است که برای حمل بار در تمامی انواع جاده‌ها و به صورت آفرودی طراحی شده است. کامیون M۲۵۰ عمدتاً یک نمونه ۶ در ۶ بوده، اما نمونه‌های ۴ در ۴ و ۸ در ۸ نیز دارد که ۶۶ درصد قطعات آن‌ها یکسان است. تحویل این کامیون به ارتش ایالات متحد در سال ۲۰۰۳ آغاز شد که نمونه اختصاصی بوده و نمونه دیگری برای صادرات نیز از آن ساخته شده است.
از کشور‌های خریدار این کامیون می‌توان به بلژیک، اسپانیا و برخی دیگر اشاره کرد. نسخه‌های متفاوتی بر اساس طول از این کامیون وجود داشته که ظرفیت هر یک متفاوت است. ظرفیت باری نسخه M۲۵۰.۴۵WM حدود ۸ تن بوده و توان یدک‌کش کردن تریلر و سیستم توپخانه‌ای را نیز دارد. همچنین سری M۲۵۰ دارای یک کابین با طراحی ویژه برای اهداف نظامی است که دارای جایگاه خواب برای پرسنل درون کابین است و توانایی جای دادن به راننده و سه نفر دیگر را دارد. کابین کامیون‌های سفارشی بلژیک در مقابل مین مقاوم بوده و با اضافه کردن پنل‌های داخلی زرهی در مقابل سلاحهای سبک و ترکش‌ها نیز مقاوم خواهد بود.
