در بسیاری از خانواده‌ها، کامپیوتر‌های قدیمی در گوشه‌ای از خانه و بدون استفاده باقی‌مانده که عملاً به اشغال یک فضای اضافه از خانه منجر می‌شود. بااین‌حال باید به این موضوع دقت کرد که حتی کامپیوتر‌های قدیمی، با سخت‌افزار‌های بسیار ضعیف نیز می‌توانند مورد استفاده بهینه و مفید قرار بگیرند.
شاید در نگاه اول دور انداختن و فروش قسمت‌هایی از کامپیوتر قدیمی، تنها راهکار پیش روی شما باشد، اما در واقع می‌توان حتی از کامپیوتر‌های بسیار قدیمی با مقادیر بسیار پایین رم و هارد نیز، استفاده‌هایی سودمند کرد. با بیست اسکریپت مگ همراه باشید تا راهکار‌هایی ساده، ارزان و کارآمد را برای استفاده بهینه از کامپیوتر‌های قدیمی، در اختیار شما قرار دهیم.
استفاده از سیستم‌عامل‌های جایگزین
اغلب کامپیوتر‌های قدیمی موجود در خانه‌ها، از سیستم‌عامل ویندوز XP بهره می‌برند که نه‌تنها، کند، سنگین و قدیمی است، بلکه خطرات امنیتی زیادی را برای کاربران ایجاد می‌کند.
استفاده از یک سیستم سخت‌افزاری قدیمی، در کنار سیستم‌عامل ویندوز، یک تجربه کند و خسته‌کننده است که شاید یک دهه پیش قابل‌تحمل به نظر می‌رسید، اما این روز‌ها با افزایش سرعت پردازنده‌ها، گوشی‌ها و تبلت‌ها، غیرقابل تحمل به نظر می‌رسد.
بااین‌حال باید به شما اعلام کنیم که سیستم‌عامل‌هایی هستند که برای استفاده از این سخت‌افزار‌های کهنه و قدیمی، بهینه‌سازی شده‌اند. توزیع‌های مختلف لینوکس که برای این شرایط خاص طراحی شده‌اند، می‌توانند گزینه‌ای مناسب برای حیات بخشیدن به یک سخت‌افزار نیمه‌جان باشند.
سیستم‌عامل Lubuntu یک سیستم‌عامل لینوکسی و بسیار سبک است که تنها به ۱۲۸ مگابایت رم برای اجرا شدن نیازمند است. این سیستم‌عامل که از نظر طراحی، شباهت زیادی به ویندوز XP دارد، قابلیت اجرای موسیقی، انواع فیلم، بازی‌های قدیمی و نصب مرورگر‌ها را در خود جای داده است.
باورکردنی نیست، اما سرعت اجرای برنامه‌ها در Lubuntu آن‌قدر زیاد است که شما عملاً متوجه میزان پایین رم و سی‌پی‌یو دستگاه نخواهید شد. از سوی دیگر به‌روزرسانی‌های همیشگی لوبونتو، مشکلات امنیتی ویندوز‌های قدیمی را نیز پشت سر می‌گذارد. در این سیستم‌عامل که بر پایه Debian و Ubuntu است، حتی لازم نیست یک آنتی‌ویروس را نصب کنید.
برای راه‌اندازی یک سیستم‌عامل سبک لینوکسی، چه انتخاب شما Lubuntu باشد، چه Chrome OS و حتی سیستم‌های پیشرفته‌تری مثل Elementary OS، تنها به چند صد مگابایت اینترنت، یک حافظه USB و کمی صبر و حوصله نیازمندید.
در نظر داشته باشید که یک کامپیوتر قدیمی می‌تواند به‌راحتی و با استفاده از نسخه Cloudready سیستم‌عامل Chrome OS، به یک کروم‌بوک قدرتمند و کارآمد تبدیل شود. کروم‌بوکی که تقریباً از پس تمامی فعالیت‌های روزمره یک کاربر عادی اینترنت، بر می‌آید.
تبدیل کامپیوتر به یک تلویزیون هوشمند
تلویزیون‌های هوشمند، به استاندارد جدید شرکت‌های تولیدکننده سخت‌افزار مولتی‌مدیا تبدیل‌شده است. بااین‌حال قیمت بسیار زیاد این‌گونه تلویزیون‌ها، ممکن است برای بسیاری از کاربران سنگین باشد.
درصورتی‌که یک کامپیوتر قدیمی در گوشه خانه دارید، می‌توانید از سخت‌افزار موجود در این کامپیوتر برای تبدیل تلویزیون‌های معمولی به سیستم‌های هوشمند استفاده کنید. تنها کاری که لازم است انجام دهید، هماهنگی خروجی ویدیوی کامپیوتر، با ورودی تلویزیون است که در بدترین وضعیت با خرید یک کارت گرافیک ارزان‌قیمت، امکان‌پذیر می‌شود.
سیستم‌عامل‌ها و اپلیکیشن‌هایی مثل Kodi می‌توانند گزینه‌ای مناسب برای کامپیوتری باشند که قرار است به یک سیستم هوشمند تلویزیونی تبدیل شود. در نظر داشته باشید که در صورت استفاده از یک Mouse بی‌سیم، عملاً می‌توانید کامپیوتر را در مکانی دور از دید بینندگان تلویزیون قرار دهید و از سیستم هوشمند مولتی‌مدیا خود، لذت ببرید.
امکان نصب سیستم‌عامل‌هایی مثل اندروید، Chrome OS و لینوکس، در کامپیوتر‌های قدیمی، باعث شده تا این سیستم‌های ازکارافتاده، عملاً از تلویزیون‌های هوشمند، قوی‌تر باشند. شما در یک لینوکس قدرتمند، شاهد محدودیت نصب برنامه‌ها، استفاده از اینترنت و پخش فرمت‌های مختلف صوتی و تصویری، نخواهید بود.
تبدیل به کنسول بازی‌های قدیمی
اگر یک کامپیوتر قدیمی در خانه‌دارید، به‌احتمال زیاد به بازی‌های قدیمی و کلاسیک نیز علاقه دارید. بازی‌های کنسول‌های مختلف سگا، نینتندو و پلی‌استیشن، با استفاده از سیستم‌عامل لینوکس و نصب Emulator، در تمامی کامپیوتر‌های قدیمی قابل‌اجرا است.
می‌توانید با بهبود کارت گرافیک کامپیوتر و اتصال آن به سیستم ویدیویی منزل خود، یک کنسول قدرتمند بازی متصل به تلویزیون راه‌اندازی کنید و در کنار خانواده و دوستان، سرگرم شوید.
سیستم‌عامل Steam OS می‌تواند بسیاری از بازی‌های مشهور این شرکت را در لینوکس راه‌اندازی کند. البته این سیستم‌عامل برای اجرا به ۴ گیگابایت رم و یک کارت گرافیک اختصاصی احتیاج دارد.
ازاین‌رو در صورت در اختیار داشتن یک کامپیوتر قدیمی، شاید batocera.linux بهترین گزینه شما برای راه‌اندازی یک کنسول بازی روی این کامپیوتر باشد. این سیستم‌عامل از برنامه مولتی‌مدیا Kodi نیز بهره میبرد که در واقع به‌صورت همزمان، کامپیوتر شما را به یک سیستم مولتی‌مدیا نیز تبدیل می‌کند.
بازی‌های قدیمی نینتندو، سگا و پلی‌استیشن مانند سوپر ماریو، علاءالدین و کراش تیم ریسینگ، در این سیستم‌عامل تنها با چند کلیک ساده قابل‌نصب هستند و می‌توانند شما و اعضای خانواده را ساعت‌ها سرگرم کنند.
تبدیل کامپیوتر به سرور دوربین
استفاده از دوربین‌های امنیتی رو به افزایش است و حتی در خانه‌ها نیز می‌توان با هزینه‌ای کم، انواع مختلف دوربین را راه‌اندازی کرد. با استفاده از یک کامپیوتر قدیمی و چند سخت‌افزار ساده می‌توان یک سیستم امنیتی ساده و امن را در خانه طراحی کنید.
دوربین‌های انتخابی شما می‌توانند از انواع حرفه‌ای، بی‌سیم و یا حتی وب‌کم‌های ساده باشند که با استفاده از سیم و درگاه USB، به کامپیوتر متصل می‌شوند. برنامه‌های زیادی در سیستم‌عامل ویندوز، لینوکس و Chrome OS هستند که می‌توانند کامپیوتر قدیمی شما را به یک میزبان دوربین‌های امنیتی تبدیل کنند.
در نظر داشته باشید که برای راه‌اندازی چنین سیستمی، به چندین گیگابایت فضا نیازمندید پس اگر یک هارددرایو قدیمی روی کامپیوتر دارید، شاید مجبور باشید آن را با یک هارد جدیدتر و پرحجم‌تر، عوض کنید.
اجرای چنین پروژه‌ای، نه تنها در بهبود شرایط امنیتی خانه و محل کار شما تأثیرگذار است، بلکه به یک پروسه جذاب و دوست‌داشتنی تبدیل می‌شود که می‌توانید به‌عنوان یک آزمایش علمی نیز به آن نگاه کنید.
اهدای توان سخت‌افزاری کامپیوتر به پروژه‌های بین‌المللی
شاید توان کامپیوتر شما برای انجام فعالیت‌های روزمره کافی نباشد، اما مجموعه‌ها و گروه‌های علمی بین‌المللی می‌تواند از توان پردازشی سی‌پی‌یو کامپیوتر شما، برای بررسی و حل مشکلات علمی استفاده کنند.
پردازش اشتراکی، یکی از روش‌های نوین حل مشکلات پیچیده علمی و محاسباتی است که مجموعه‌های علمی خاص مانند SETI@home از آن برای پیشبرد مقاصد خود استفاده می‌کنند.
برای مثال این پروژه از سال ۱۹۹۰، به بررسی سیگنال‌های ارسالی از فضا می‌پردازد تا شاید بتواند سیگنالی از دیگر موجودات زنده را در کیهان، کشف کند. پروژه‌های دیگری نیز وجود دارند که در زمینه‌های پزشکی، علمی و آموزشی، می‌توانند از توان پردازشی کامپیوتر‌های شخصی شما استفاده بهینه کنند.
در صورت موفقیت هرکدام از این پروژه‌ها، شما و کامپیوتر قدیمی و ازکارافتاده گوشه خانه، سهمی مهم در پیشبرد علم را با کمترین هزینه و صرف زمان، به خود اختصاص داده‌اید.
اهدای کامپیوتر به نیازمندان
بسیاری از سیستم‌هایی که ممکن است از نظر شما قدیمی و ازکارافتاده باشند، برای بسیاری از افراد، مجموعه‌ها و مدارس، قابل‌استفاده هستند و می‌توان از آن به بهترین شکل ممکن بهره برد.
مجموعه‌ها و سازمان‌هایی هستند که کامپیوتر‌های قدیمی را در ایران و جهان جمع‌آوری می‌کنند و از آن در سیستم‌های آموزشی ارزان‌قیمت و کم‌هزینه، استفاده می‌کنند.
در ایران بنیاد خیریه مهرگیتی و البته دیگر مجموعه‌های خیریه و آموزشی، مدت‌ها است که به جمع‌آوری و ارتقا کامپیوتر‌های قدیمی، برای بهبود شرایط مکان‌های آموزشی در مناطق محروم می‌پردازند.
هدف از این طرح، تأمین رایانه موردنیاز مدارس، کتابخانه‌ها و مراکز آموزشی و فرهنگی مناطق محروم کشور است. پس از اهدای کامپیوتر قدیمی به خیریه، این شرکت‌ها معمولاً کامپیوتر‌ها را تعمیر می‌کنند، ارتقا می‌دهند و پس از آن به مناطق محروم و نیازمند ارسال می‌کنند.
این طرح که از سال ۱۳۸۶ و با همکاری با آموزش و پرورش در حال انجام است، منجر به اهدای بیش از دو هزار و پانصد رایانه به مناطق محروم در کشور شده است که تأثیر بسزایی در بهبود سوادآموزی در مناطق محروم دارد.
البته باید به این موضوع دقت کنید که پیش از اهدای کامپیوتر به خیریه انتخابی خود باید تمامی اطلاعات شخصی خود را از روی کامپیوتر پاک کنید. درصورتی‌که اطلاعات شما در دایره «محرمانه» قرار می‌گیرند، بهتر است از برنامه‌های تخلیه کامل هارددرایو، برای پاک کردن اطلاعات استفاده کنید.
